دکتر امید زمانی
حتما می‌دانید که ویروس‌ها موجوداتی بسیار ریز هستند که به خودی خود نمی‌توانند مانند جاندارانی که معمولا می‌بینیم زندگی کنند و برای یکی از مهم‌ترین جلوه‌های زندگی یعنی تولید مثل نیاز به استفاده از منابع و امکانات سلول‌های موجودات زنده واقعی مثل انسان دارند. ویروس‌ها از راه‌های مختلف خود را به سلول‌های هدف خود در بدن میزبان (بیمار) می‌رسانند و با تکثیر خود در آن سلول‌ها جلوی کارکرد طبیعی آنها را گرفته و موجب صدماتی به بدن می‌شوند. برخی از آنها پس از مدتی بر اثر مقابله نظام دفاعی بدن از بین می‌روند و برخی دیگر خود را در جاهایی مخفی می‌کنند (مثل هسته سلول‌های هدف) که دست سیستم دفاعی به آنها نمی‌رسد و بعدها موجب صدماتی می‌شوند که براحتی جبران نمی‌شوند (مثل سرطان).

بازدارنده‌های ورودی:
این داروها به پروتئین‌های موجود بر سطح بیرونی ویروس اچ‌آی‌وی می‌چسبد و از پیوستن و ورود آن به سلول‌ها جلوگیری می‌کند. از این گروه تاکنون تنها یک نمونه از دارو، به نام فوزیو (Fuzeon) ، وارد بازار شده‌است.

بازدارنده‌های گیرنده روی سلول‌ها:
این داروها به نوعی پروتئین‌ موجود بر سطح بیرونی سلول‌های پذیرنده اچ‌آی‌وی می‌چسبد و از چسبیدن ویروس به سلول جلوگیری می‌کند. از این گروه تاکنون تنها یک دارو، به نام Maraviroc وارد بازار شده‌است.

بازدارنده‌های ان‌آرتی:
(Nucleoside reverse transcriptase) این بازدارنده‌ها با ورود خود به زنجیره ژنی در حال ساخت، اچ‌آی‌وی را از نسخه‌سازی از ژن‌های خود باز می‌دارد. مثل آن‌که اگر چند دندانه زیپ را بکنیم یا لق کنیم دیگر این زیپ بسته نمی‌شود.

بازدارنده‌های ان‌ان‌آرتی:
(Non nucleoside reverse transcriptase)‌ این بازدارنده‌ها نیز فرآیند نسخه‌سازی را مختل می‌کنند. آنها با چسباندن خود به آنزیمی که این فرآیند را کنترل می‌کند نسخه‌سازی را مختل می‌کنند.

بازدارنده‌های پروته آز:
(Protease) این داروها به آنزیم دیگری به نام پروته‌آز می‌چسبند که اچ‌آی‌وی برای تولید قطعات و ذرات ویروس تازه از آن استفاده می‌کند.

بازدارنده‌های اینتگراز:
(Integrase) این دسته داروها از ورود ژن ویروس به ژن سلول میزبان جلوگیری می‌کنند.

دسته دیگری از داروها هم دردست پژوهش است که از تکامل پوسته ویروس جلوگیری می‌کنند ولی تاکنون به بازار درمان عرضه نشده‌اند.